Mijn onderzoek naar de 'taal rondom leegte' heeft me vooral een aantal mooie gesprekken opgeleverd.
In eerste instantie kreeg ik een bevestiging van wat ik dacht. Er is een groot verschil in wat mensen onder 'leegte' verstaan.
Het is sowieso moeilijk om ervaringen om te zetten in woorden en die te kunnen delen. Zelfs als je dezelfde woorden gebruikt, heeft de ander het dan wel over vergelijkbare ervaringen?
Voor 'leegte' geldt dit helemaal. De één heeft het over een existentiële crisis. De volgende over een innerlijke plek van rust. Een 3e herkent er een ervaring in die overeenkomt met de 'leegte' en 'afgrond'-theorieën van Rudolf Steiner. Ook in de bijbel komt leegte regelmatig voor. Zoek maar op Prediker.
Mijn vraag is, is dat niet normaal? Hebben we dat bijvoorbeeld bij het begrip 'liefde' niet ook? Komen onze ervaringen genoeg overeen, om er werkelijk een gesprek over te voeren? De ene zegt dat liefde niet bestaat, de ander heeft een overweldigende kracht ervaren. Waarbij een 3e die kracht ook kent, maar alsnog het achteraf als een lichte psychose hernoemt.
Maar over 'liefde' wordt onnoemelijk veel meer gesproken dan over 'leegte'. We kennen de concepten. Ook al kunnen ervaringen ons alsnog totaal verrassen.
Bij 'leegte' is dat in zoverre anders, dat we ervaringen kunnen hebben waarvan we niet wisten dat het kón. De concepten ervan leven veel minder in onze samenleving. Dus wanneer je ze meemaakt is het lastiger om erover te praten en om mensen te vinden die iets vergelijkbaars hebben meegemaakt.
Een ervaring van 'leegte', die je de dagelijkse wereld als zinloos laat ervaren, is nogal verschillend als er wel een God aanwezig is in jouw wereld, of als dat niet zo is.
Een ervaring waarin elke bodem is verdwenen, waarbij je het gevoel hebt van vallen, is nogal anders dan een ervaring waarin je kiest om afstand te nemen van het dagelijkse gedoe, waarbij je meer tot jezelf komt.
Voor verschillende mensen is de kennismaking met de 'leegte' levensveranderend. Het gevoel dat je ego sterft en opnieuw geboren wordt, wordt door meerdere mensen genoemd. Anderen worden afgeschrikt door zo'n heftig en 'negatief' beeld van 'leegte' en benadrukken de leegte als 'een potentieel van mogelijkheden'.
Mijn conclusie in 2e instantie is dat het nog geen tijd is om de verschillende aspecten rondom 'leegte' te definiëren en vast te leggen. We herkennen elkaars ervaringen er nog te slecht in. Wat mij betreft gaan we er vooral meer over praten en meer over schrijven. En dan ontdekken we de verschillende aspecten wel van de verschillende typen 'leegtes' die we als mens kunnen ervaren. En dan gaan we vanzelf verschillende woorden gebruiken voor onze verschillende typen ervaringen, waarbij die woorden dan wel enigzins overeenkomen met ervaringen van anderen.
Zodat we net als bij 'liefde op het eerste gezicht' zelf een beeld kunnen vormen van: hey, dat heb ik nog nooit echt zo meegemaakt. Of juist wel natuurlijk.
Als bijdrage in deze discussie heb ik de huidige versie van mijn boek (onder andere over leegte) online gezet. De kans dat ik later nog paragrafen aanpas, acht ik zeker niet uitgesloten.
